Prije oko devet hiljada godina, spelta (Triticum spelta) je iz južne Azije najpre osvojila Bliski Istok, a potom i Evropu.
U našim krajevima poznatija je kao krupnik, krupnica ili pir.
Poznata kao: dusomača, kokošica, oputina, pasja trava, ptičji dvornik, rusno zelje, slak.
Latinski izraz: polygonum aviculare.
Riječ je o žitarici, bliskoj srodnici pšenice, koja se vijekovima koristila za ishranu, ali je decenijama nepravedno zapostavljena, pa se koristila samo za ishranu životinja, najčešće rasnih, trkačkih konja.
Ipak, zbog naučno dokazanih blagotvornih dejstava na čovekov organizam na trpezu se vraća na velika vrata. S obzirom na to da odlično podnosi oštriju klimu i da je otpornija na bolesti od pšenice, spelta se sve više uzgaja u severnoj Evropi, dok se posljednjih godina najviše gaji u Njemačkoj, Švarcaskoj, Belgiji i Finskoj.
Ova žitarica je, inače, bogata dijetnim vlaknima, sadrži sve vitamine B grupe (osim vitamina B12), a ima sedam-osam puta više kalcijuma, magnezijuma, fosfora i selena od ostalih žitarica. Važno je, takođe, što su ovi minerali u spelti vezani sa organskim ugljenikom, pa u organizmu mogu potpuno da se apsorbuju. Osim toga, krupnik sadrži i mnogo cinka, a ima relativno nizak glikemijski indeks, što doprinosi održavanju zdravih vrijednosti šećera u krvi.
S obzirom na to da jača kosti i zube, spelta se preporučuje za ishranu dece, a pošto pomaže moždane aktivnosti korisno je ako se češće nađe u tanjiru starijih.
Preporuka je, takođe, da zbog prehrambenih vrednosti i lake probavljivosti, krupnik jedu trudnice, a budući da je bogat dijetetskim vlaknima i sadrži malo masnoća pogodan je za one koji žele da se oslobode viška kilograma na zdrav način. Poznato je i da je spelta bogata belančevinama što je važno za izgradnju mišića dok je sadržaj ugljenih hidrata čini odličnim izvorom energije za sportiste. Čak im se preporučuje da češće jedu hljeb od krupnika.
Kada je riječ o ljekovitim osobinama spelte, rezultati naučnih istraživanja pokazuju da ima antikancerogeno dejstvo, sprečava rast polipa koji mogu prerasti u rak debelog creva, a dobra je i za jetru. -Ženama, takođe, pomaže da ne obole od raka dojke.
Nutricionisti poručuju i da takozvana dijeta od krupnika efikasno liječi crevna oboljenja, smetnje metabolizma, oboljenja bubrega i razne alergijske simptome prouzrokovane ishranom.
- Za pripremanje hljeba od krupnika, brašno spelte bi trebalo da se zamjesi čvršće od pšeničnog. Ispečeni hljeb, inače, dugo čuva svježinu i neće da se osuši i po tri-četiri dana .Od brašna spelte mogu da se prave i palačinke, kao i brojne druge đakonije.
Tijekom nekoliko tjedana pijemo 2 do 3 šalice čaja na dan. Zaustavlja krvarenja iz maternice, pluća, želuca i hemeroida.
Biljka namočena u rakiji otjerat će crijevne nametnike, a namočen u kiselkastomu crvenom vinu pomaže u suzbijanju proljeva, dizenterije, podrigivanja a kod žena u suzbijanju tegoba za vrijeme mjesečnice.
Treba ga piti po 3 šalice na dan. Sok ili čaj olakšava bolno mokrenje i odstranjuje pijesak i kamence iz bubrega i mjehura.
Dobar je čak i kod šećerne bolesti. Najbolje je ako pijemo gorak čaj, a u krajnjem ga slučaju sladimo medom. -
0 komentari